Bốn đối thủ DEX lớn của Solana: Raydium, Jupiter, Orca và Meteora, cái nào tốt hơn?

Tiêu đề gốc: Giới thiệu: Bối cảnh DeFi đang phát triển của Solana

Tác giả gốc: vik0nchain, nhà nghiên cứu Cyber Capital

Bản dịch gốc: Luffy, Foresight News

Từ quý 4 năm 2024 đến đầu năm 2025, bối cảnh cạnh tranh của hệ sinh thái DeFi của Solana dần xuất hiện, chủ yếu thể hiện ở sự gia tăng của các đơn vị tổng hợp, sự trừu tượng hóa trải nghiệm người dùng (UX), các tích hợp chính và các tiêu chuẩn kinh tế mã thông báo đang phát triển. Mặc dù những thay đổi này ban đầu không rõ ràng, nhưng tác động của chúng đã trở nên rõ ràng trong dữ liệu gần đây, đáng chú ý nhất là trong việc phân bổ lại thanh khoản, tạo phí và thay đổi về thị phần.

Phân tích này đi sâu vào vị thế thanh khoản của các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) lớn dựa trên Solana - Raydium, Jupiter, Orca và Meteora - tập trung vào điểm mạnh, điểm yếu và ý nghĩa đầu tư tiềm tàng của chúng so với các đối thủ cạnh tranh hiện tại và mới nổi.

Khung phân tích đầu tư

Raydium (RAY) có triển vọng tích cực: thanh khoản sâu và lợi thế mua lại

· Sự thống trị về thanh khoản và khối lượng: Raydium vẫn là sàn giao dịch phi tập trung có tính thanh khoản cao nhất và được sử dụng thường xuyên nhất trong hệ sinh thái Solana. Hơn 55% giao dịch được chuyển qua Jupiter được thanh toán trên Raydium. Hơn nữa, Raydium nắm giữ vị trí dẫn đầu thị trường cùng với Uniswap, đơn vị dẫn đầu lâu năm trong số tất cả các sàn giao dịch phi tập trung blockchain, đôi khi thậm chí còn vượt qua Uniswap, trong khi định giá pha loãng hoàn toàn (FDV) và vốn hóa thị trường của nó chỉ bằng khoảng một phần ba so với Uniswap.

· Tỷ lệ định giá pha loãng hoàn toàn Raydium/Uniswap: 2872828346 triệu đô la / 9102379018 triệu đô la = 31,5%

· Tỷ lệ vốn hóa thị trường Raydium/Uniswap: 1505604427 triệu đô la / 5465824531 triệu đô la = 27,5%

· Tích hợp Pump.fun: Các quan hệ đối tác chính bao gồm tích hợp với Pump.fun, thúc đẩy khối lượng giao dịch và tính gắn kết của giao thức do tất cả các nhóm meme mới di chuyển sang Raydium.

· Mua lại mã thông báo: Chương trình mua lại với mức phí 12% của Raydium đã mua lại hơn 10% tổng nguồn cung, làm giảm đáng kể áp lực bán. Điều đáng chú ý là số lượng Raydium được mua lại vượt xa số lượng mà các sàn giao dịch tập trung nắm giữ.

Triển vọng tích cực của Jupiter (JUP): Công cụ tổng hợp hàng đầu thị trường

· Lợi thế tổng hợp thanh khoản: Jupiter đóng vai trò quan trọng là công cụ tổng hợp thống trị cho Solana.

· Việc mua lại Moonshot: Việc mua lại Moonshot cho phép Jupiter tích hợp các kênh gửi/rút tiền vào sàn giao dịch phi tập trung của mình, cải thiện khả năng cạnh tranh bằng cách đơn giản hóa trải nghiệm của người dùng.

· Áp lực mở khóa: Do mở khóa mã thông báo, Jupiter phải đối mặt với mức tăng trưởng nguồn cung 127%, dẫn đến rủi ro lạm phát trung hạn. Bất chấp cơ chế mua lại vừa được công bố, tỷ lệ mua lại hàng năm ước tính nội bộ là 2,4%, điều này hỗ trợ một phần cho nền kinh tế mã thông báo nhưng có vai trò hạn chế trong việc cạnh tranh với Raydium.

· Mô hình kinh doanh: Vì phí tổng hợp được tính ngoài phí giao thức cơ bản nên mô hình tổng hợp gặp khó khăn khi xét đến khía cạnh phí thấp.

· Thiếu đối thủ cạnh tranh: Là đơn vị tổng hợp đầu tiên trên Solana, Jupiter thiếu đối thủ cạnh tranh mạnh.

Meteora lạc quan: sự trỗi dậy của các đơn vị tổng hợp thanh khoản

· Hiệu quả thanh khoản tổng hợp: Không giống như các sàn giao dịch phi tập trung độc lập, các đơn vị tổng hợp như Meteora vốn có rủi ro giảm giá thấp hơn và hiệu quả vốn ổn định hơn.

· Chất xúc tác phát hành mã thông báo: Việc phát hành thành công mã thông báo Meteora có thể thay đổi sở thích thanh khoản và cung cấp hỗ trợ lâu dài cho vị thế thị trường của mã thông báo này. Không giống như Kamino, công ty dẫn đầu ngành LP, điểm MET không được hiển thị công khai trên giao diện người dùng. Ngoài ra, vẫn chưa có thông báo chính thức nào về airdrop kể từ khi hệ thống điểm MET được công bố lần đầu tiên cách đây hơn một năm. Mặc dù các nhà cung cấp thanh khoản có thể kiếm được lợi nhuận cao hơn ở những nơi khác trong hệ sinh thái (chẳng hạn như lulo.fi), nhưng định vị thị trường và kỳ vọng về airdrop có thể là động lực chính đối với các nhà cung cấp thanh khoản.

· Giữ lại Tổng giá trị khóa (TVL): Meteora đã phát triển với các sự kiện lớn như airdrop Pengu và ra mắt Memecoin liên quan đến Trump và Melania. Trong khi nhiều cặp giao dịch chứng kiến tỷ lệ Vol/TVL tăng do nhu cầu tạm thời trong thời gian ra mắt Memecoin, TVL của Meteora vẫn tiếp tục tăng sau sự kiện này, cho thấy khả năng duy trì tốt.

· Phát triển tích hợp: Virtuals đã di chuyển sang Solana vào quý 1 năm 2024 và công bố tích hợp với nhóm thanh khoản Meteora.

Triển vọng của Orca khá bi quan: khả năng duy trì thanh khoản không đủ

· Độ sâu thanh khoản không đủ: Mặc dù cực kỳ hiệu quả, nhưng nguồn vốn của Orca lại nhỏ hơn đáng kể so với Raydium, dẫn đến tình trạng trượt giá cao hơn đối với các giao dịch lớn.

· Vấn đề định vị thị trường: Cơ chế định tuyến của Jupiter ưu tiên các nền tảng giao dịch có tính thanh khoản sâu hơn, khiến các sàn giao dịch phi tập trung và nhóm thanh khoản có tính thanh khoản thấp mới nổi trở nên kém hấp dẫn. Sự nổi lên của Meteora như một đơn vị tổng hợp thanh khoản càng hạn chế khả năng cạnh tranh của các DEX không chiếm ưu thế trong khuôn khổ định tuyến, vì các giao dịch sẽ chỉ được định tuyến khi chi phí trượt giá thấp hơn phí bảo hiểm của Meteora, điều này cực kỳ hiếm xảy ra ngoài các đợt tăng đột biến về nhu cầu của thị trường.

· Ưu đãi cho nhà cung cấp thanh khoản hạn chế: Orca thiếu chiến lược khai thác thanh khoản mạnh mẽ, dẫn đến tỷ lệ giữ chân nhà cung cấp thanh khoản dài hạn thấp.

· Phân bổ vốn không hiệu quả: Không giống như Meteora, Orca vẫn chưa triển khai tối ưu hóa lợi nhuận tự động và yêu cầu quản lý thủ công các LP, dẫn đến trải nghiệm người dùng phức tạp hơn.

· Xu hướng thanh khoản kém: Việc ra mắt token Meteora sắp tới có thể thu hút hoàn toàn các nhà cung cấp thanh khoản khỏi Orca, khiến tình hình của công ty này càng trở nên khó khăn hơn.

· Tích hợp không đầy đủ: Việc không đạt được sự hợp tác với Pump.fun vào đầu năm 2024 và việc không hợp tác gần đây với Virtuals làm nổi bật bất lợi cạnh tranh của công ty này trong việc tiếp cận luồng đơn hàng của các ứng dụng bán lẻ mới nổi. Nếu không có chất xúc tác nào có thể đảo ngược xu hướng này, dòng tiền di chuyển có thể sẽ tiếp tục. Các yếu tố trên khiến Orca không thể giữ chân được lượng người dùng bổ sung trong thời gian nhu cầu mạng cao điểm.

Các chất xúc tác và rủi ro chính

Các chất xúc tác cần theo dõi

· Mua lại RAY so với lượng nắm giữ trên sàn giao dịch tập trung: Tỷ lệ mua lại RAY hiện vượt quá tổng lượng RAY do các sàn giao dịch tập trung nắm giữ, củng cố thêm tình trạng khan hiếm mã thông báo.

· Xu hướng tăng trưởng tổng giá trị khóa: Sự thống trị liên tục của Raydium, Jupiter và Meteora cho thấy tính bền vững của thanh khoản dài hạn. Trong điều kiện thị trường căng thẳng, tính ổn định của các giao thức mới nổi là đáng chú ý và không thể bỏ qua.

· Quan hệ đối tác: Cũng giống như việc tích hợp Pumpfun mang lại tính thanh khoản đáng kể cho Raydium, việc tích hợp Meteora với Virtuals có thể có tác động tương tự. Việc hợp tác với những đơn vị ít tên tuổi thường được quan tâm đặc biệt vì tác động mà sự hợp tác ở quy mô này có thể gây ra đối với tính thanh khoản và tổng giá trị bị khóa.

· Ra mắt token Meteora: Sự kiện này có thể đánh dấu bước ngoặt trong việc phân phối thanh khoản trên sàn giao dịch phi tập trung Solana.

· Tỷ lệ phí trên vốn hóa thị trường: Orca cho thấy hiệu quả cực cao trong những tháng nhu cầu cao, nhưng việc thiếu khả năng duy trì thanh khoản cản trở khả năng cạnh tranh lâu dài. Ngược lại, JUP lại phải đối mặt với tình huống ngược lại, bị hạn chế bởi mô hình kinh doanh của mình. So với “dự án hot” mới nhất là Hyperliquid, Raydium tạo ra mức phí gấp mười lần với mức định giá pha loãng hoàn toàn bằng một phần tám.

Rủi ro

· Áp lực lạm phát lên JUP: Mặc dù vị thế tổng hợp của Jupiter rất vững chắc, nhưng nguồn cung token lớn của nó có thể gây ra áp lực giá trong ngắn hạn. Thị phần của Orca giảm: Nếu xu hướng di cư của nhà cung cấp thanh khoản tiếp tục, Orca có thể phải đối mặt với tình trạng mất thanh khoản liên tục. Rủi ro thực hiện kinh tế của token và airdrop Meteora: Mặc dù TLV tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn đầu, nhưng tính kinh tế của token và cơ cấu khuyến khích vẫn chưa được kiểm chứng.

Kết luận và triển vọng đầu tư

Bối cảnh trao đổi phi tập trung của Solana đang chuyển dịch theo hướng hiệu quả cao hơn và tập trung thanh khoản sâu hơn. Vị thế thanh khoản tuyệt vời, cơ chế mua lại chủ động và sự thống lĩnh thị trường của Raydium khiến nó trở thành một sàn giao dịch phi tập trung với sự tự tin lớn về đầu tư. Vai trò tổng hợp của Jupiter vẫn rất quan trọng và tạo ra rào cản đối với sự cạnh tranh, nhưng sự pha loãng nguồn cung token lại gây ra trở ngại trong ngắn hạn. Từng là một đối thủ cạnh tranh, Orca phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về khả năng duy trì thanh khoản và hiệu quả vốn, trở thành một tài sản ngày càng dễ bị tổn thương, cho thấy hoàn cảnh khó khăn khi bỏ lỡ các tích hợp quan trọng và đang phải vật lộn để cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ đã thành danh. Meteora dự kiến sẽ tăng giá sau khi ra mắt thành công token sắp tới.

Dựa trên lý thuyết hiện tại của chúng tôi, các vị thế đầu tư DEX nên tập trung vào các DEX, đơn vị tổng hợp DEX và đơn vị tổng hợp thanh khoản hàng đầu trong một hệ sinh thái nhất định, với những đơn vị mới nổi đáp ứng các tiêu chí xúc tác cũng được phép nắm giữ các vị thế nhỏ.

Liên kết gốc